Do podstawowych prac geodezyjno-kartograficznych związanych z postępowaniem administracyjnym i sądowym należy zaliczyć prace geodezyjne pod nazwą rozgraniczenie nieruchomości.
Rozgraniczenie nieruchomości ma na celu ustalenie przebiegu granicy między dwoma nieruchomościami poprzez geodezyjne określenie położenia punktów granicznych, ich stabilizację oraz wniesienie na mapy.
W przypadku, gdy granicę między nieruchomościami można wznowić na podstawie istniejących materiałów geodezyjnych, czynności rozgraniczenia nie przeprowadza się.
Zobacz naszą nowoczesną Mapę Geoportal360
Kiedy przeprowadza się rozgraniczenie nieruchomości?
Rozgraniczenie nieruchomości prowadzi się w przypadku sporu stron o przebieg granicy między nieruchomościami.
Rozgraniczeniu podlegają wszystkie lub tylko niektóre granice nieruchomości graniczące z innymi nieruchomościami. Czynności rozgraniczenia nieruchomości prowadzone są na wniosek i koszt strony bądź z urzędu.
Rozgraniczenie nieruchomości z urzędu
Rozgraniczenie z urzędu może być prowadzone dwiema ścieżkami.
Jedną z nich jest proces przeprowadzenia rozgraniczenia na wniosek wójta, burmistrza bądź prezydenta miasta w czasie prowadzenia czynności scaleniowych gruntów. W trakcie tej „operacji”, postanowienie w sprawie o scalenie nieruchomości zastępuje się postanowieniem o wszczęciu postępowania o rozgraniczenie nieruchomości.
Drugą ścieżkę wykorzystuje się w sytuacji konieczności przeprowadzenia postępowania o rozgraniczenie nieruchomości podyktowane potrzebami gospodarki narodowej oraz interesu społecznego.
Rozgraniczenie nieruchomości na wniosek strony
W celu ustalenia przebiegu granicy nieruchomości, strona – jaką może być osoba fizyczna, składa wniosek do wójta, burmistrza, prezydenta miasta o wszczęcie postępowania o rozgraniczenie nieruchomości.
Wójt, burmistrz, prezydent miasta wszczyna postępowanie w sprawie o rozgraniczenie.
Przeprowadzenie rozgraniczenia nieruchomości na wniosek strony, dokonuje upoważniony geodeta posiadający uprawnienia w zakresie rozgraniczania i podziału nieruchomości oraz sporządzanie dokumentacji do celów prawnych.
Geodeta przed rozpoczęciem prac o rozgraniczenie nieruchomości, zgłasza ten fakt do Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej.
W celu wskazania prawidłowego przebiegu granicy, uprawniony geodeta bada niezbędną dokumentację w zakresie nieruchomości, tj. dokumenty znajdujące się w Państwowej Ewidencji Gruntów, odpisy ksiąg wieczystych bądź w przypadku braku księgi wieczystej, prowadzone dla tej nieruchomości akta.
W zgłoszeniu prac geodezyjnych geodeta określa termin przeprowadzenia prac rozgraniczających.
O terminie prac rozgraniczeniowych geodeta powiadamia wszystkich właścicieli nieruchomości graniczących z granicą sporną, zapraszając jednocześnie wszystkich zainteresowanych do stawienia się w danym miejscu, dniu i o określonej godzinie w celu ustalenia przebiegu granicy.
Jeżeli przebieg granicy został ustalony i nikt z osób zainteresowanych nie wniósł protestu, geodeta:
- wskazuje stronom przebieg granicy,
- stabilizuje punkty graniczne,
- sporządza protokół graniczny,
- wykonuje pomiar granicy, a także trwałych elementów znajdujących się na gruncie, mających znaczenie przy określaniu granicy.
W przypadku, gdy nie można ustalić przebiegu granicy na podstawie zebranych dokumentów, geodeta zbiera oświadczenia stron, i gdy są one jednomyślne i zgodne, wykonuje czynności tak jak przy ustaleniu przebiegu granic na podstawie badania dokumentacji prawnej.
Przeczytaj: Budowa ogrodzenia – jakie formalności, kto ponosi koszty
Ugoda – porozumienie stron w sprawie rozgraniczenia nieruchomości
W razie sporu właścicieli nieruchomości co do przebiegu granic, geodeta nakłania ich do zawarcia ugody przedstawiając dokumentację prawną odnośnie przebiegu granicy, a gdy i to nie daje rezultatów informuje, że o ostatecznym rozstrzygnięciu sporu zadecyduje sąd.
W przypadku porozumienia stron i wyrażenia zgody na zawarcie ugody, geodeta sporządza ugodę na piśmie, oddzielnie dla każdej linii granicznej.
Akt ugody powinien zawierać następujące informacje:
- Dane osobowe geodety oraz jego numer uprawnień zawodowych.
- Dane dokumentu – data, numer o wszczęciu postępowania o rozgraniczenie nieruchomości.
- Oznaczenie ewidencyjne i oznaczenie księgi wieczystej nieruchomości będącej przedmiotem czynności o rozgraniczenie.
- Dane osób będących stroną w postępowaniu o rozgraniczenie.
- Szkic graniczny.
- Informacja o odczytaniu stronom dokumentu przed podpisaniem.
- Szczegółowy opis nieruchomości względem, której toczy się postępowanie o rozgraniczenie nieruchomości.
- Informacja geodety o ustępstwach stron.
- Szczegółowy opis granicy nieruchomości uwzględniający ustępstwa stron oraz podpisy stron zawierających ugodę.
- Pouczenie przez geodetę stron zawierających ugodę o tym, że akt ugody posiada moc ugody sądowej.
Ugoda obejmuje wyłącznie sporne odcinki granicy. Po podpisaniu przez strony sporu dokumentu ugody, geodeta stabilizuje punkty graniczne i wykonuje pomiar granicy.
Zawarta ugoda posiada moc ugody sądowej.
Jeżeli pomiar granicy nie może być ustalony na podstawie analizy zebranych dowodów (dokumentów) czy zgodnego oświadczenia stron, geodeta przystępuje do tymczasowego ustalenia granicy, sporządza protokół graniczny, opracowuje opinie na temat przebiegu granicy.
Stabilizacja punktów granicznych
Dla ustalonych bezspornie punktów granicznych, geodeta w obecności stron dokonuje stabilizacji punktów granicznych.
Utrwalenie punktów granicznych wykonuje się poprzez wkopanie znaków widocznych – naziemnych i podziemnych. Punkty graniczne naziemne wykonuje się z granitu bądź betonu.
Punkty graniczne zwane ogranicznikami posiadają określone wymiary i kształty.
Przeczytaj: Znaki geodezyjne
Decyzja o rozgraniczeniu nieruchomości
Czynności rozgraniczenia nieruchomości kończy wydanie decyzji właściwego organu o rozgraniczeniu nieruchomości lub umorzenia postępowania rozgraniczeniowego.
Załącznikiem do decyzji wójta, burmistrza, prezydenta miasta o rozgraniczeniu nieruchomości powinny być następujące dokumenty prawne i techniczne:
Protokół graniczny zawierający:
- imię i nazwisko geodety przeprowadzającego prace rozgraniczenia nieruchomością,
- dokument o wszczęciu postępowania oznaczony numerem i datą, wydany przez organ właściwy w sprawie przeprowadzenia rozgraniczenia nieruchomości (wójt, burmistrz, prezydent miasta),
- oznaczenie nieruchomości poprzez podanie adresów administracyjnych nieruchomości, tj. województwo, powiat, gmina, obręb ewidencyjny, numer ewidencyjny nieruchomości – działki, numer księgi wieczystej lub w przypadku jej braku numer zbioru dokumentów,
- nazwiska i imiona stron biorących udział w postępowaniu o rozgraniczenie nieruchomości, upoważnienia osób będących przedstawicielami właścicieli nieruchomości,
- ocena dokumentów będących podstawą do ustalenia przebiegu granicy,
- oświadczenia stron biorących udział w czynnościach o rozgraniczenie,
- wyniki wywiadu przeprowadzonego przez geodetę,
- szkic graniczny wykonany przez geodetę,
- opis przebiegu granicy sporządzony przez geodetę,
- szczegółowy opis utrwalenia punktów granicznych,
- informacja o pouczeniu stron przez geodetę o możliwości przekazania sprawy sądowi,
- informacja o odczytaniu protokołu granicznego stronom postępowania przed podpisaniem,
- data sporządzenia protokołu oraz podpisy stron biorących udział w postępowaniu o rozgraniczenie nieruchomości.
Przeczytaj: Rodzaje prac geodezyjnych
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne.
- Rozporządzenie Ministrów Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 14 kwietnia 1999 r. w sprawie rozgraniczania nieruchomości.
Foto: Fotolia
